Μουσικό σχολείο Τρικάλων


Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κύριο Μενού:


Ιχνηλατώντας τη χαρά της γνώσης

Οι εκπαιδευτικοί γράφουν > 2012 - 2013 > ΑΓΑΘΟΚΛΗΣ ΑΖΕΛΗΣ-Φιλόλογος

Ιχνηλατώντας τη χαρά της ανάγνωσης

Μαθητές του Μουσικού Σχολείου Τρικάλων γνωρίζονται με την κ. Μαρούλα Κλιάφα και το λογοτεχνικό της έργο

Αποτελεί κοινό τόπο η διαπίστωση ότι οι Νεοέλληνες διαβάζουν λίγο. Για την ακρίβεια, ότι διαβάζουν λίγο μη υποχρεωτικά αναγνώσματα, μεταξύ των οποίων καταλογίζεται η λογοτεχνία. Ο υπέρμετρος εργασιακός φόρτος των μαθητών ήδη από την πρώτη τάξη του Δημοτικού, προϊόν ενός εκπαιδευτικού προσανατολισμού που δεν θέτει ως προτεραιότητα τη μάθηση μέσα στη σχολική τάξη, σε συνδυασμό με μια στρεβλή ιεράρχηση των μαθησιακών αγαθών, ουσιαστικά εξοβελίζει την ανάγνωση με ψυχαγωγικό και μαθησιακό στόχο από τη ζωή των μικρών μαθητών. Η χρησιμοθηρική εργαλειακή αντιμετώπιση της γνώσης επιφέρει το τελειωτικό χτύπημα στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Οι έλληνες ακαδημαϊκοί πολίτες γεννώνται χωρίς αναγνωστική κουλτούρα. Αυτό συμβαίνει μολονότι στη χώρα μας υπάρχει στις δεκαετίες της μεταπολίτευσης υψηλής στάθμης πολυάριθμη βιβλιοπαραγωγή, σε σημείο που να αναρωτιέται κανείς ποιοι διαβάζουν όλα αυτά τα εν πολλοίς θαυμάσια βιβλία.

Σκεπτόμενος ότι το σχολείο οφείλει και συνάμα έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει τους μαθητές στα μονοπάτια της φιλαναγνωσίας, επιχειρώ τα τελευταία χρόνια να ανοίξω στη σχολική καθημερινότητα χώρο για τη συστηματική ανάγνωση από τους μαθητές λογοτεχνικών βιβλίων, στο περιθώριο του μαθήματος της λογοτεχνίας. Ο στόχος είναι πολυδιάστατος: οι μαθητές να διαβάσουν τουλάχιστον ένα ολόκληρο μυθιστόρημα επιδιώκοντας την αναγνωστική απόλαυση με τη συστηματική προσέγγιση, παρακολουθώντας αφηγηματικές στρατηγικές, παρατηρώντας χαρακτήρες, διεισδύοντας στους προβληματισμούς του συγγραφέα. Συμπληρωματικός στόχος είναι να εξασκηθούν οι μοναχικοί στη δουλειά τους μαθητές του ελληνικού σχολείου, στην ομαδοσυνεργατική εργασία.
Θεωρώντας ότι το προαναφερθέν εγχείρημα πρέπει να λαμβάνει χώρα το συντομότερο δυνατόν, επιλέγω να το εφαρμόζω στην Α΄ Γυμνασίου. Φέτος το εφάρμοσα σε δύο τμήματα της Α΄ Γυμνασίου του Μουσικού Σχολείου Τρικάλων, το Α2 και το Α3, με έναν συμπληρωματικό στόχο, να γνωρίσουν οι μαθητές προσωπικά τον συγγραφέα του οποίου τα έργα θα διάβαζαν. Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με βιβλία της καταξιωμένης τρικαλινής συγγραφέως κυρίας Μαρούλας Κλιάφα.

Τα παιδιά κάθε τμήματος χωρίστηκαν σε ομάδες με κατά μέσον όρο τέσσερις μαθητές. Μετά από μια εισαγωγική παρουσίαση των έργων της κ. Κλιάφα, κάθε ομάδα επέλεξε ελεύθερα ένα βιβλίο της για ανάγνωση και επεξεργασία. Η συγκρότηση των ομάδων έγινε μάλλον εύκολα, όμως δεν ήταν πάντα εύκολη η συνάντηση των μαθητών τα Σαββατοκύριακα, στον λιγοστό χρόνο που τους απομένει από τις πολυάριθμες δραστηριότητές τους. Άλλη ομάδα εργάστηκε ταχύτερα, άλλη βραδύτερα, εξαίρεση αποτέλεσε ομάδα που δεν λειτούργησε ομαδικά παρά ατομικά, οπότε σε αυτή την περίπτωση είχαμε πολλές ατομικές τελικές εργασίες, αντί για μια ομαδική. Οι δυσκολίες που προέκυψαν στην ομαδική εργασία κατέδειξαν ακριβώς την αξία της προσπάθειας. Η τελική υλοποίηση της συνεργασίας αντικατοπτρίζει την επιτυχία των μαθητών να εργαστούν τελικά σε ένα νέο εν πολλοίς πλαίσιο. Το αποτέλεσμα ήταν δημιουργικό και ενδιαφέρον.
Κάθε ομάδα έγραψε σε συνεργασία μια περίληψη του βιβλίου, παρουσιάζοντας την υπόθεση και τους χαρακτήρες. Όταν ολοκληρώθηκαν οι εργασίες, έλαβε χώρα μια συνάντηση στην υποδειγματικά οργανωμένη από τον φιλόλογο κ. Θανάση Τσουκνίδα βιβλιοθήκη του σχολείου, στην οποία παρουσιάστηκαν οι εργασίες και έγινε συζήτηση γι' αυτές. Θεωρήθηκε ότι ήταν ο πιο ζεστός και κατάλληλος χώρος για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Το αποτέλεσμα της κάθε συνάντησης ήταν ιδιαιτέρως γόνιμο, η συζήτηση ζωηρή και διεισδυτική, επομένως αποτελεσματική. Με τον τρόπο αυτόν οι μαθητές δεν διάβασαν απλώς συστηματικά και δημιουργικά ένα ολόκληρο βιβλίο, υπερβαίνοντας την αποσπασματικότητα του καθημερινού μαθήματος, αλλά γνώρισαν σε ένα βαθμό τέσσερα ακόμη βιβλία της ίδιας συγγραφέως, αποκτώντας ένα πανόραμα του συγγραφικού της έργου και αδημονώντας να διαβάσουν οι ίδιοι τα υπόλοιπα βιβλία της, για τα οποία έκαναν λόγο οι συμμαθητές.

Το επόμενο βήμα ήταν η πρόσκληση της προσηνούς κ. Κλιάφα στο σχολείο μας, για μια συνομιλία με τους μαθητές. Τα παιδιά υποδέχθηκαν τη συγγραφέα με καταιγισμό ερωτήσεων κι εκείνη τα προσέγγισε με τη γνωστή παιδαγωγική της επάρκεια, έμπειρη στην ψυχολογία των εφήβων. Χωρίς να προσέλθουν απροετοίμαστοι στη συνάντηση οι μαθητές, προτιμήθηκε να προβληματιστούν κατά μόνας για τις ερωτήσεις που θα ήθελαν να θέσουν ενώπιοι ενωπίω στη συγγραφέα, παρά να σκηνοθετηθεί μια παρωδία αυθορμητισμού με τους μαθητές να κρατούν σε χαρτάκι ερώτηση διατυπωμένη από τον καθηγητή τους. Ο χρόνος κύλησε με μεγάλη ταχύτητα, καθώς οι ερωτήσεις των παιδιών ήταν εκ προοιμίου πολλές, συνάμα όμως κάθε ερώτηση απαντημένη προκαλούσε νέες αλυσιδωτές ερωτήσεις. Μόνη η επίκληση των κανόνων του ημερησίου προγράμματος του σχολείου μπόρεσε να πείσει τους μαθητές να διακόψουν τις ερωτήσεις τους. Στα πρόσωπά τους, καθώς έβγαιναν από τη βιβλιοθήκη, φαινόταν η ένταση της νέας εμπειρίας. Στη συζήτηση ανατροφοδότησης που ακολούθησε την επόμενη μέρα στην τάξη είχαν πολλά εύστοχα να πουν. Κυριαρχούσε η ικανοποίηση από την προσήνεια της συγγραφέως και τις αναλυτικές απαντήσεις της σε όλες τις ερωτήσεις, συνάμα από μια απομυθοποίηση, η οποία επενέργησε πολύ θετικά στα παιδιά: η συγγραφέας τους δεν ήταν ένας αποτραβηγμένος από τα εγκόσμια άνθρωπος, παρά κάποιος που τα κατανοεί, τα σέβεται και συνάμα μπορεί να είναι οικείος μαζί τους. Τέλος η αίσθηση που ο ίδιος αποκόμισα ήταν ότι τα άξια και συνεργάσιμα αυτά παιδιά έμειναν ικανοποιημένα από το εγχείρημα και είμαστε όλοι έτοιμοι για το επόμενο βήμα στον κόσμο της λογοτεχνίας.

Δρ. Αγαθοκλής Αζέλης


Επιστροφή στο περιεχόμενο | Επιστροφή στο κύριο μενού